برای خیلی از ما پیش آمده با وجود آن که غذا یا میوه ای را درون یخچال نگهداری می کنیم بازهم کپک می زند و مجبور به دور ریختن آن می شویم . البته دراین میان برخی از افراد هم هستند که با جدا کردن بخش کپک زده اقدام به مصرف بقیه ماده غذایی می کنند . این افراد معتقدند که کپک ها خطر چندانی ندارند و به دلیل آن که درمحیط یخچال رشد می کنند بیماری زا نیستند .
کپک ها چه هستند ؟
باید گفت کپک ها دسته ای ازقارچ ها هستند که درشرایط نا مساعد درانواع غذاها رشد می کنند ، حتی درشرایطی که باکتری ها قادربه رشد نیستند ، آن ها به خوبی درماده غذایی رشد می کنند و جز میکروارگانیسم های مهم مولد فساد درمواد غذایی هستند .
آیا کپک ها خطرناک هستند ؟
برخی از گونه های کپک تولید سم می کنند و باعث مسمومیت می شوند بعضی از کپک ها هم می توانند باعث بروز مشکلات تنفسی و واکنش های آلرژی شوند . برخی هم مفید بوده و در صنایع لبنی کاربرد دارند . آن دسته از کپک ها ی مولد سم که معمولا به صورت کوکی شکل و پنبه ای مانند هستند درگرما و رطوبت به سرعت روی سطح مواد غذایی یا درون آنها رشد کرده و با ترشح سم خطرناک ( مایکوتوکسین ) مواد غذایی را نرم و طعم شان را ترش مزه می کنند و رنگ شان را تغییر می دهند . اغلب اوقات زمانی که یخچال بیش از حد ظرفیت پر و رطوبت مواد زیاد باشد ، این سم به راحتی از کپک ها ترشح می شود و می تواند موجب بروز مسمومیت های خطرناک و درمواقع ضعف سیستم ایمنی بدن سرطان زا شود . این سم در اثر حرارت پخت و شستشو نابود نمی شود و می تواند تا مدت ها پس از ناپدید شدن کپک نیز درغذا باقی بماند . البته وجود کپک در ماده غذایی الزاما دلیل بر وجود سم نیست معمولا کپک ها ی مولد سم ( مایکوتوکسین ) روی مواد غذایی که دارای ارزش تغذیه ای بالایی هستند نظیر انواع آجیل و گوشت ها رشد می کنند و بسیار خطرناک تر از کپک میوه هستند .
خطرناک بودن کپک :
مصرف نان ها ی کپک زده منجر به بروز بیماری های گوارشی می شود .
چرا کپک ها در یخچال هم رشد می کنند ؟
در حالی که بیشتر کپک ها هوای گرم را ترجیح می دهند ولی در دمای یخچال هم قادر به رشد هستند . آنها همچنین می توانند بهتر از سایرعوامل فساد غذایی ، نمک و شکر را تحمل کنند ، لذا روی سطح مربا ، ژله ، گوشت های نمک دار و شور هم در یخچال دیده می شوند .
ماده غذایی کپک زده را بخوریم یا دور بیندازیم ؟
کپک ها درنان قادرند ریشه دار شوند و دربافت نان فرو روند . بنابرین از مصرف نان های کپک زده که می توانند منجر به بروز بیماری های گوارشی شوند خودداری کنید . میوه ها پس از چیدن شدن از خود گاز دی اکسید کربن و اتیلن متصاعد می کنند . افزایش این دو گاز در یخچال باعث افزایش حرارت ، رطوبت و در نتیجه رسیدن بیش از اندازه و کپک ردن میوه می شود . این کپک ها بیماری زا هستند و شستن یا جدا کردن بخش کپک زده دلیل بر سلامت میوه نیست . بنابراین در صورت کپک زدگی ، همه میوه را دور بریزید . اگر پنیر ، مربا یا رب گوجه فرنگی کپک زد کافی است بخش کپک زده را جدا کرده و مابقی را مصرف کنید ، اما در صورت کپک زدن کره از مصرف آن جدا خود داری کنید زیرا کپک ها کره را تجزیه و اکسید کرده و خطر سکته را به دنبال دارند . بنابراین تمامی کره کپک زده را دور بریزید . مصرف پنیر کپک زده هم می تواند موجب بروز زخم معده شود .
برای جلو گیری ازکپک زدن ماده غذایی چه کنیم ؟
برای پیشگیری ازکپک رب گوجه فرنگی یک لایه روغن در سطح آن بمالید تا عمل اکسیژن رسانی و از تشکیل کپک جلوگیری شود . برای پیشگیری از کپک آبغوره و سرکه نیز بطری شیشه ای آنها را کاملا پرکنید تا در بطری جایی برای حضور هوا وجود نداشته باشد . ادویه جات ، چای ، قهوه نیز مستعد کپک زدن هستند ، ولی کپک آنها مولد سم ( مایکوتوکسین ) نیست . برای پیشگیری آنها را در جای خشک و خنک نگهداری کنید . یخچال و فریزر کثیف یکی از دلایل فساد مواد غذایی هستند . بنابراین هفته ای یک بار درون آنها را بشویید .